Ataşehir Guide

Yılbaşı kelimesini ilk duyduğumuz an aklımıza ne geliyor? Tombala, çam ağacı, kar, kuruyemiş, hindi, kırmızı renkli kıyafetler, Noel Baba, havai fişek gösterileri, tatil, milli piyango bileti, hediye… Liste böyle uzayıp gidiyor değil mi?

Yeni yıl, hayatımıza yeni bir sayfa açmak demektir. Daha yüksek maaşlı yeni bir iş, avuç içlerini terleten yeni bir aşk… Kısaca, yeni bir umut…

Yılbaşı gecesinden önce; aileye, dostlara hediyeler alır, varsa çam ağacını rengarek süslerle ışıl ışıl dekore eder, sevdiklerimiz için mükellef bir sofra hazırlarız. Saatler 00:00 gösterdiğinde ise sevdiklerimizi sarıp sarmalayıp, yeni yıldan beklentilerimize karşı elçi olan dileklerimizi tutarız.

Bu yazdıklarımız, dünyanın her ülkesinde var olan ve herkes tarafından bilinen gelenekler. Peki ya bildiklerimiz haricinde, yılbaşının sıradışı gelenekleri var mıdır? Elbette; dünyanın birçok ülkesinde tanıdık olduğumuz ritüellerden başkaları da var. Bunlardan bazısı ilk okuduğunuzda ‘Ne alaka?’ dedirtecek kadar, akılları zorlayan, bazısı da ‘Biz neden bunu hiç düşünemedik?’ diye, enteresan gelecek türden…

İşte karşınızda dünya ülkelerinden ilginç yılbaşı gelenekleri;

1. Güney Afrika’da yerliler; yeni yıla şans ve taze bir başlangıç getirmesi adına; eskimiş eşya ve ev aletlerini pencereden dışarı atarlarmış. Bu adet bizde olsa eminim ki, beyaz eşyacıların yüzünü güldürür ama eskicilerin ve spotçuların pek hoşuna gitmezdi. ‘Gitti güzelim blender! Ben onu şu kadara okuturdum.’ Ev hanımlarımıza da eskiyen eşyayı değiştirmek için hoş bir bahane olurdu. ‘O mikser çalışıyordu canım ya…’ , ‘Ama hayatım, yeni yılda şans getirsin diye attım.’

2. Kolombiya’da yeni yılda bol bol seyahat etmek için insanlar, yılbaşı günü ellerinde boş valizlerle oturdukları apartmanın etrafında dolanırlarmış. Bu geleneğin bizde olduğunu bir hayal etsenize… Elinde boş bir bavulla apartmanın etrafında turlayan bir amcaya karşı; bakkalın ‘Dükkanın önünü kapatma biraz da şurada turla!’ isyanı…

3. Japonya’daki geleneğe göre insanlar, gelecek yeni yılı temsil eden ve Uzakdoğu burçlar kuşağında yer alan hayvanın kostümünü giyerek, çanların 108 kere çalındığı yerel tapınakları ziyaret ederlermiş. Örneğin; Uzakdoğu inanışına göre o yıl ‘At Yılı’ ise, insanlar yılbaşı günü at kostümleri giyerek tapınak ziyaretinde bulunuyorlar. Şimdi bu adetin ülkemizde olduğunu bir düşünelim; animatör gibi herkes kostümle geziyor. ‘Yeni bir dükkan açıldı sanırım.’ diye düşünüp, ellerine bakıp, broşür arardık eminim.

4. Danimarkalılar eski tabak ve bardakları, arkadaşlarının ve akrabalarının kapılarına karşı fırlatarak yeni yılı karşılarlarmış. Danimarka kültüründeki bir diğer adet ise yeni yılda gece yarısı eş, dost ve arkadaşlarla birlikte sandalyeden atlamakmış. Bu geleneğe göre, yeni yılda kötü ruhların engellendiğine ve kişiye şans getireceğine inanılırmış. İlk geleneği hayal edemiyorum bile… Gözünüzde bir canlandırsanıza, yılbaşı gecesi komşunuzun kapısına tabağı, çanağı fırlatıyorsunuz. ‘Ne yapıyorsun sen kardeşim?!’ nidalarına karşılık uğurdan, şanstan bahsetmeniz sizce ne kadar hoş karşılanır. Diğer âdete gelince; bizdeki sandalye kapmaca oyununu andırıyor aslında.

5. İspanya’da yaygın olan adete göre, yılbaşı gecesinden bir gün önce saatler 00.00’ı gösterdiğinde İspanyollar, 12 üzüm tanesini saatin her vuruşunda bir üzüm tanesi yemek kaydıyla tüketirlermiş. 12 üzüm tanesi şansı ve yeni yıldaki 12 ayı temsil ediyormuş. O kadar sabredebilir miyiz acaba? Her saat başı bir üzüm tanesi…

6. Finlandiya’da uzun yıllardan beri devam eden geleneğe göre insanlar, küçük bir tenekeyi erittikten sonra su dolu bir kaba dökerlermiş ve bu erimiş tenekenin sertleşip aldığı şekle anlamlar yükleyerek, yeni yılın kendilerine neler getireceğini tahmin ederlermiş. Örneğin erimiş tenekeniz kalbe veya yuvarlağa benzer bir şekil alırsa eğer, o yıl evlilik yapacağınıza; gemiyi andıran bir şekil alırsa da seyahat edeceğinize işaretmiş. Bizdeki kurşun dökme gibi sanırım.

7. Panama’da ise ünlü kişilerin kuklalarına ‘muñecos’ denir. Yılbaşı günü yakılan şenlik ateşlerinde eski yılı temsil ettiğine inanılan bu özel kuklaları, yeni yıla taze bir başlangıç yapmak için yakarlar. Ünlü bir kişinin kuklasını yakmanın yeni yıl için ne gibi bir uğur getireceğine biz bir anlam veremedik. Peki ya siz?

8. İskoçya’daki geleneğe göre; yılbaşı gecesi eve adımını ilk atacak kişi elinde mutlaka şans getireceğine inanılan bir hediye taşımalıymış. İskoçya’nın Stonehaven isimli kasabasındaki ayrı bir gelenek ise şenlik ateşlerinde erkekler başlarının etrafında ateş topuna benzer çubukları, yeni yılın temizlenmesi için çevirirlermiş. Yeni yılda eve ilk adımı atan kişinin, eve uğur getirme temennisi ile aldığı bir hediye, bahsini ettiğimiz ilk gelenek; hoş bir düşünce. Ancak ikincisi için aynı fikir de olamayacağız. Evet, izleyenler için, etkileyici bir gösteri olsa da tehlikeli! Yeni yıla, risksiz girmek de fayda var.

9. Filipinler’de madeni parayı anımsattığı sebebiyle, yeni yıl zenginleşmek için yuvarlak şekilli meyveleri yılbaşı sofrasına koyarlarmış. Bir diğer gelenek de yılbaşı günü şans getirmesi için puantiyeli kıyafetler giymekmiş. İlk gelenek, İspanya’daki 12 üzüm geleneğini biraz andırıyor. Diğer gelenek ise yeni yıldaki kırmızı rengin etkisi gibi…

10. Belarus’taki adetler genelde bekar kadınlar için düşünülmüş sanırım. Belarus’ta bekar kadınlar, yılbaşı öncesi iki oyun oynarlarmış. Bu oyunlardan ilki, evli olmayan her kadının önüne mısır tanelerinden oluşan bir küme konup koçan hareket ettirilir ve koçan ilk kime yaklaşırsa o kadının yeni yılda evleneceğine inanılırmış. Bir diğer oyuna göre ise evli olmayan kadınlardan biri evindeki çeşitli eşya ve yiyecekleri farklı yerlere saklar, diğer kadınlar onu bulmaya çalışırmış. Örneğin; yüzüğü bulan kadının yakışıklı, ekmeği bulanın ise zengin bir erkekle evleneceğine inanılırmış. Bizde de buna benzer gelenekler var, mantının içine zeytin çekirdeği koymak gibi…

11. Estonya’daki geleneğe göre de bir kişi eğer yılbaşı günü yedi öğün yemek yerse, o kişinin yeni yılda yedi kişinin gücüne sahip olacağına ve bolluk içinde bir yıl geçireceğine inanılırmış. Bir günde yedi öğün yemek, bir hayli zor olsa gerek…

12. Brezilya, Ekvator, Venazuella ve Bolivya’da yeni yılın zenginlik getirmesi için sarı, aşk getirmesi içinse kırmızı renkte giysiler tercih edilirmiş. Ülkemizde de yeni yıla az bir zaman kala, vitrinlerde kırmızı rengin etkisini fazlasıyla görmekteyiz.